BSA

Brytyjski rower firmy BSA (Birmingham Small Arms) z lat 50-tych.

BSA. Historia (w oparciu o artykuł Wikipedii)

BSA (Birmingham Small Arms) została założona w czerwcu 1861 w Gun Quarter, dzielnicy rusznikarzy, w Birmingham. Założyło ją czternastu rusznikarzy ze związku wytwórców broni palnej, Birmingham Small Arms Trade Association. W tym czasie Board of Ordnance's Royal Small Arms Factory w Enfield wprowadziło nowe karabiny, do tej pory produkowane w USA. Wymagały one mniejszego nakładu pracy wysoko wykwalifikowanych rzemieślników. Ministerstwo wojny udostępniło dokumentację służącą do produkcji nowego typu karabinów. Nowa kompania zakupiła na początek 25 akrów ziemi w Small Heath, Birmingham. Zbudowano tam fabrykę, a także prowadzącą do niej drogę, która otrzymała nazwę Armoury Road.

W roku 1863 firma dostała pierwsze duże zamówienie, na 20 tysięcy karabinów. W tym samym roku zmieniła się też forma zarządzania przedsiębiorstwem; komitet został zastąpiony radą nadzorczą, której pierwszym przewodniczącym został John Dent Goodman. Jednak pierwszy rządowy kontrakt nie został zatwierdzony aż do roku 1868. A przez cały rok 1879 fabryka była zamknięta z braku zamówień. Przemysł zbrojeniowy okazał się niepewnym interesem, dlatego też firma postanowiła zróżnicować swą produkcję. Od roku 1880 BSA zajęło się branżą rowerową. Pierwszym produkowanym przez nich pojazdem był dicykl na patencie Otta, czyli rower o dwóch równoległych kołach.

W roku 1880 rozpoczęto również produkcję tzw. „bezpiecznych rowerów”, takich jak ten pokazany w ogłoszeniu prasowym po lewej stronie. Zamieszczona niżej ilustracja, pochodząca z leksykonu Otto Luegera z roku 1904, wyjaśnia różnicę między „bezpiecznym rowerem” a wcześniejszymi rowerami o bardzo wysokich kołach. Dicykle uchodziły za znacznie bezpieczniejsze od rowerów z wysokimi kołami, jednak „bezpieczne rowery” pobiły pod tym względem wszystkie wcześniejsze konstrukcje. Wkrótce więc wyparły je całkowicie.

W roku 1905 powstał pierwszy eksperymentalny motocykl (prototyp automobilu opracowano dwa lata później). Produkcja rowerów została przerwana w 1887, gdyż w tym czasie firma wszystkie siły poświęciła produkcji karabinów powtarzalnych Lee-Metford z wymiennym magazynkiem. Ministerstwo wojny postanowiło bowiem uczynić te karabiny podstawą wyposażenia brytyjskiej armii. BSA wytwarzało ich 1200 na tydzień. Do wytwarzania rowerów BSA powróciło dopiero w roku 1908. W 1910 ofertę poszerzono o motocykle. Motocykl BSA z silnikiem o mocy 3,5 KM został zaprezentowany na londyńskiej wystawie Olympia w roku 1910. BSA bez kłopotu sprzedawało całą pulę wytwarzanych motocykli przez trzy kolejne lata. W roku 1919 zawiązała się spółka BSA Cycles Ltd; był to oddział firmy, który miał się zająć wytwarzaniem motocykli oraz rowerów.

Od roku 1908 BSA miało swój dział samochodowy, jednak początki nie były zbyt udane. W pierwszym roku sprzedano tylko 150 pojazdów. W roku 1910 doszło do fuzji BSA z Daimler Motor Company z Coventry; Daimler i Rover byli w tym czasie potentatami na brytyjskim rynku samochodowym. Wkrótce pojawiły się automobile BSA z silnikami Daimlera. Gdy zaczęła się pierwsza wojna światowa, BSA skoncentrowało się na wytwrzaniu broni; jednak gdy tylko wojna się skończyła, produkcja motocykli i samochodów znów wysunęła się na pierwsze miejsce.

W listopadzie 1919 BSA wprowadziło na rynek Model E, pierwszy z ich motocykli typu V-twin (lub vee-twin), z dwoma cylindrami ustawionymi pod kątem 50 stopni, w kształcie litery „V” (motocykl pokazany po lewej to BSA Vee-Twin z roku 1937). W latach międzywojennych BSA na krótko zaangażowało się również w przemysł lotniczy. Przez cały ten okres produkowano też samochody Daimlera, a dodatkowo – od roku 1921 – wznowiono też markę BSA, opracowując lekki samochód z silnikiem V-twin, najpierw dwucylindrowym, potem czterocylindrowym; automobile te produkowano do roku 1926. Samochody BSA wróciły jeszcze na rynek w roku 1929, gdy pojawiło się parę nowych modeli cztero- i trójkołowych, i pozostały na nim do roku 1936. Na tym zakończyła się historia tej marki w branży samochodowej.

W chwili wybuchu drugiej wojny światowej fabryka BSA w Small Heath okazała się jedynym w Wielkiej Brytanii zakładem produkującym karabiny; Royal Ordnance Factories zaczęły pracę dopiero w 1941. BSA Guns Ltd produkowało karabiny Browninga – w szczytowym okresie, w marcu 1942, w ilości 16390 sztuk miesięcznie - oraz pistolety masyznowe dla ministerstwa lotnictwa, w ilości 600 sztuk tygodniowo. Preferowanym motocyklem armii brytyjskiej był BSA M20 z dolnozaworowym silnikiem o pojemności 500 cm3, ponadto BSA podjęło też produkcję lekkich składanych motocykli dla desantu. Wojenna produkcja firmy była gigantyczna, nusiała jednak zostać rozproszona na terenie całej Wielkiej Brytanii z powodu bombardowań, jakie nastąpiły w 1940. W okresie największego nasilenia prac BSA prowadziła 67 własnych fabryk i dodatkowo zlecała wiele prac innym firmom.

Po wojnie BSA znów wróciła do produkcji rowerów i motocykli – zwłaszcza motocykli. W roku 1949 pojawił się pierwszy katalog marki Sunbeam. W 1950 BSA wykupiło rowerowo-motocyklową markę New Hudson, a w 1951 kupiło też motocykle Triumph. W ten sposób stało się największym producentem motocykli na świecie. W 1952 BSA założyło swą zawodową drużynę rowerową, której gwiazdą był Bob Maitland. Został on zatrudniony w biurze projektowym BSA, gdzie opierając się na swych sportowych doświadczeniach zajmował się konstruowaniem lekkich wyścigowych rowerów. BSA sprzedało swój rowerowy interes firmie Raleigh w roku 1957, po tym jak cztery lata wcześniej rozdzieliło produkcję rowerów od produkcji motocykli. Obecnie rowery pod nazwą BSA są jeszcze produkowane w Indiach, ale nie jest to bezpośrednia kontynuacja oryginalnej produkcji BSA Birmingham.