VAP4 - Manufrance Hirondelle

Manufrance Hirondelle z silnikiem VAP4 z roku 1951. Rower z wyposażeniem dla myśliwego.

Połączenie roweru Hirondelle z silnikiem VAP4 to klasyczny zestaw. Był to efekt współpracy pomiędzy dwoma firmami, z których każda wiodła prym w swojej branży. ABG-VAP była największym producentem silników rowerowych po Velosoleksie, a Manufrance przodowała w produkcji rowerów. Te dwie firmy razem postanowiły rzucić wyzwanie Velosolexowi, i to właśnie był rezultat: silnik VAP4 na specjalnie skonstruowanej dla niego ramie marki Hirondelle. Pojazd okazał się znakomity; udało się przewyższyć to, co miał w ofercie Velosolex i wszyscy inni producenci obecni w tym czasie na rynku. Jego hasłem reklamowym było „po co pedałować?”, ponieważ w odróżnieniu od innych silników rowerowych, które wspomagały tylko cyklistę przy jeździe pod górę – VAP4 pozwalał obejść się bez pedałowania.

Popularność VAP4 sprawiła, że silników tych wyprodukowano dużo; można je było nabyć oddzielnie i zamontować do własnego roweru. Wiele z nich zachowało się do tej pory. Jednak po ponad sześćdziesięciu latach zostało bardzo niewiele takich, które były fabrycznie zamontowane do specjalnie dla nich przeznaczonej ramy Hirondelle. W reklamie silnika VAP4 zamieszczonej obok można zobaczyć dwie różne ramy do wyboru: pokazana tu rama Hirondelle jest szczególną rzadkością ze względu na swą nietypową konstrukcję ze zwiększoną liczbą wiązań w celu uzyskania efektu kratownicy.

Dla tego roweru skompletowano specjalne wyposażenie, przeznaczone dla myśliwego: futerał na strzelbę i skrzynkę Manufrance na tylnym bagażniku do transportu upolowanego ptactwa.

Rower jest zaopatrzony w wiele pochodzących z jego czasów akcesoriów, które można było niegdyś nabyć z wysyłkowego katalogu Manufrance.

Rower jest pełen dźwigienek i przełączników; do jego obsługi przydałaby się więcej niż jedna para rąk!

Hirondelle

Rowery Hirondelle były produkowane w latach 1921-1954 (według niektórych źródeł, już od 1914) przez firmę Manufacture Francaise d’Armes et Cycles de Saint-Etienne (powszechnie znaną pod nazwą „Manufrance”). Często występowały ze znakiem firmowym MF. Manufrance, firma założona w roku 1885, a od 1888 działająca w prężnym ośrodku przemysłowym, jakim było wtedy St. Etienne, jako pierwsza we Francji zajęła się sprzedażą wysyłkową. Co roku wydawali nowy katalog, zwany la Manu. Ich specjalnością była broń (Robust, Falcor, Ideal, Simplex), rowery (Hirondelle) i artykuły gospodarstwa domowego (maszyny do szycia, wędki, zegary i wiele innych). Po drugiej wojnie światowej nie bez sukcesu wprowadzili do sprzedaży rowery z silnikami oraz mopedy. Większość produktów oferowanych przez Manufrance była wytwarzana na ich zamówienie przez inne, zewnętrzne firmy, a potem zaopatrywana w logo MF. Firma została wykupiona przez Tavitian Jacques w roku 1988.

Silniki VAP

fragment artykułu z http://www.users.globalnet.co.uk:

„To miał być prosty artykuł: historia silników VAP, od tych pierwszych, rowerowych, aż po ostatnie, montowane w mopedach. Choć nikt nie opublikował jeszcze takiej historii w całości, to jednak jest wiele materiałów dotyczących jej poszczególnych części. Wystarczy więc pozbierać to wszystko razem – tak by się mogło wydawać, prawda?

Okazało się jednak, że w materiałach jest wiele niezgodności, zwłaszcza tych dotyczących pierwszych lat produkcji. Są dwie odmienne wersje tej opowieści. Jedna z nich sugeruje, że pierwsze dwa modele VAP były wytwarzane w czasie drugiej wojny światowej. Druga – że pierwsza wersja VAP zaczęła być robiona seryjnie dopiero po jej zakończeniu.

Archiwa fabryki ABG nie zachowały się, a oryginalne instrukcje i broszury informacyjne nie są datowane. Jednak zachowało się dość silników VAP, by można było ocenić w przybliżeniu wielkość produkcji, i wszystko wskazuje na to iż pierwsza wersja VAP została wyprodukowana w znacznej ilości – było ich co najmniej 2500. Źródłem nieporozumień jest zapewne dekret rządu Vichy z 5 czerwca 1943. Ustanowiono w nim trzy kategorie silników: silniki motocyklowe o pojemności większej niż 125 cm³, silniki do motorowerów o pojemności od 50 do 125 cm³, oraz silniki rowerowe o pojemności mniejszej niż 50 cm³. Pierwszy silnik VAP miał pojemność większą niż 50 cm³, nie oznacza to jednak, że nowy model o mniejszej pojemności został opracowany od razu w 1943 roku. Wydać dekret a wprowadzić go w życie, to nie to samo; na paryskim Salon de l'Automobile w roku 1946 wciąż jeszcze wystawiano rowery z silnikami o pojemności do 58 cm³. Nie wydaje się zaś prawdopodobne, by w okupowanym Paryżu dało się wytwarzać i sprzedawać setki silników rowerowych. Oto więc wersja zdarzeń, której będziemy się trzymać.

VAP

Pierwszy silnik rowerowy VAP, którego projektantem był Pierre Verots, powstał w roku 1942. Był to silnik o pojemności 53 cm3 montowany z boku tylnego koła. Produkcję rozpoczęła firma La Bougie BG. Nazwa VAP oznacza Verots-Androit propulseur (Pierre Androit kierował firmą La Bougie BG). Po fuzji z Ariès, La Bougie BG zmieniła się w ABG. Firma działała w rejonie Paryża; stolica okupowanego kraju nie była idealnym miejscem do rozwijania działalności, dlatego silniki VAP na większą skalę zaczęły być wytwarzane po zakończeniu wojny. Dokładne dane na temat skali produkcji nie zachowały się, lecz musiano wyprodukować ich co najmniej 2500, ponieważ zachowane silniki VAP z tej pierwszej serii mają numery z przedziału od 1001 do 3500.

VAP2, VAP3

Projekt był wciąż udoskonalany, wkrótce pojawiły się dwa kolejne modele: w 1946 roku powstał silnik VAP2 o pojemności 51 cm³, a w roku 1947 – silnik VAP3 o pojemności 48cm³. Te dwa silniki były bardzo podobne do siebie, główną różnicę między nimi stanowiła pojemność. Zmianę wprowadzono, by dopasować się do przepisów regulujących francuską motoryzację. Silników VAP2 było niewiele; prawdopodobnie zrobiono ich około 500 sztuk. Jak poprzednio, wniosek taki można wyciągnąć z numeracji zachowanych silników. Seria silników VAP2 została rozpoczęta od numeru 5000 lub może 5001, a potem wszystkie kolejne modele aż do VAP4 zachowywały ciągłość numeracji. A zachowane silniki VAP3 mają numery z przedziału, w przybliżeniu, od 5500 do 33000.

VAP4

W silniku VAP4, opracowanym w roku 1948, wprowadzono wiele ulepszeń. Napęd był teraz przenoszony za pomocą łańcucha, pojawił się iskrownik w kole magnesowym i sprzęgło. VAP4 był produkowany aż do roku 1956 i pobił liczebnością wszystkie poprzednie modele. Jest to popularny silnik również w Wielkiej Brytanii, nie tylko dlatego, że wyprodukowano wiele tysięcy egzemplarzy, lecz także dlatego że był importowany i sprzedawany na brytyjskim rynku.

Większość silników VAP4 była kupowana oddzielnie, przez osoby pragnące zmotoryzować swe rowery, lecz niektóre francuskie firmy oferowały całe gotowe pojazdy napędzane silnikami VAP4. Najważniejszą z nich była firma Pugeot, która w roku 1949 wypuściła na rynek rower PHV 25 z silnikiem VAP4. Pugeot opracował też inne pojazdy z VAP4, jak np. Davy o konstrukcji zbliżonej do mopeda lub Puma, przeznaczony na eksport do Belgii."

Zdjęcie po lewej przedstawia wnętrze fabryki ABG VAP w roku 1945.