Osa M50 1961

Skuter Osa M-50 z 1961, wcześniejszy model z silnikiem 148 cm³ (porównaj Osa M-52).

Gdy po drugiej wojnie światowej pojawiła się moda na skutery, za żelazną kurtyną początkowo traktowano ten pomysł sceptycznie, lecz w końcu nawet tu zaczęto pracować nad własnymi konstrukcjami. W 1952 r. przy dziale konstrukcyjnym Warszawskiej Fabryki Motocykli (WFM) powstała niewielka komórka do pracy nad nowoczesnym dwumiejscowym skuterem. W 1955 powstał pierwszy prototyp, "Żuk", wkrótce dołączył do niego "Bąk", a w 1956 zbudowano prototyp „Osy”. Ten ostatni okazał się najlepszy i to właśnie on został skierowany do produkcji. Głównymi twórcami skutera byli inżynierowie Krzysztof Brun, Jerzy Jankowski i Tadeusz Mathia. Do napędu zastosowano silnik S-06, po przeróbkach wymuszonych przez zmianę kąta ułożenia. Oś cylindra usytuowano poziomo w osi głównej skutera, podczas gdy w motocyklach WFM miał położenie pionowe. Najwięcej trudności przysporzyło chłodzenie silnika w obudowanym pojeździe.

Osę wyposażono w dość duże, jak na skuter, 14-calowe koła. Ułatwiało to jazdę po nierównościach. Dzięki dużym kołom, zawieszeniu kół na wleczonych wahaczach i nisko usytuowanemu środkowi ciężkości komfort jazdy Osą był wysoki. Pierwszą próbną serię wyprodukowano w lutym 1959, w ostatniej chwili zmieniwszy ręczną dźwignię do uruchamiania silnika na nożny starter. Masowa produkcja modelu M-50 ruszyła w maju. Skuter, mimo dość wysokiej ceny – 17000 złotych – sprzedawał się znakomicie. Klienci zgłaszali wprawdzie zastrzeżenia co do nieco zbyt małego zbiornika paliwa i nieco przykrótkiej kanapy, jak na dwie osoby, a wielu przeszkadzał też „angielski” układ dźwigni zmiany biegów (z prawej) i hamulca (z lewej); większość użytkowników przyzwyczajona była do odwrotnego usytuowania tych elementów. Jednak Osa miała zadziwiające możliwości. W 1959 Mirosław Malec zajął na niej siódme miejsce w Międzynarodowym Rajdzie Tatrzańskim, w kategorii dla motocykli do 175 cm³, i to startując na niemal fabrycznym egzemplarzu. W 1960 Osy z silnikami 175 cm³ wzięły udział w sześciodniowym rajdzie Enduro w Bad Aussee w Austrii, a w kolejnym roku Mirosław Malec ukończył tzw. Szkocką Sześciodniówkę, jeden z najtrudniejszych na świecie rajdów obserwowanych. Osy znalazły uznanie za granicą i stały się towarem eksportowym. W 1962 r. pojawił się nowy model Osy, M-52, z większym silnikiem i chłodzeniem dmuchawą. Produkcja Os trwała do 1965, gdy Warszawska Fabryka Motocykli została połączona z innym przedsiębiorstwem. Łącznie obu modeli, M 50 i M 52, zbudowano ok. 25 tys. sztuk.