Steyr-Daimler-Puch

Puch. Początki firmy

Johann Puch zaczął w roku 1889 od wytwarzania rowerów w małym warsztacie w Graz, noszącym nazwę „Fahrradfabrikation Strauchergasse 18 a”. Dziesięć lat później założył firmę o nazwie „Erste Steiermärkische Fahrradfabrik AG”. Znakiem rozpoznawczym firmy była innowacyjność i najwyższa jakość wykonania, szybko więc zdobyła uznanie i zaczęła się rozrastać. Wkrótce rozpoczęto produkcję motocykli i rowerów motorowych.

Główna fabryka, nosząca nazwę Einser-Werk, powstała w południowej części miasta Graz, w dzielnicy Puntigam. Produkcję własnych silników rozpoczęto w roku 1901, motocykli – w roku 1903, a samochodów – w roku 1904. W 1906 roku do seryjnej produkcji wszedł automobil Puch Voiturette (rysunek po lewej), a w roku 1909 samochód marki Puch pobił światowy rekord prędkości, 130,4 km/h. W 1910 Puch wyprodukował serię limuzyn dla członków rodziny cesarskiej. W 1912 pojawił się „Alpenwagen” o mocy 38 KM.

W 1912 Johann Puch przeszedł na emeryturę, pozostając honorowym prezesem firmy. W tym czasie zatrudnionych było już około 1100 pracowników. Rocznie wytwarzano 16000 rowerów i ponad 300 samochodów i motocykli. Podczas I wojny światowej Puch stał się ważnym dostawcą dla armii węgiersko-austriackiej. Po wojnie jednak, gdy cesarstwo się rozpadło, rynek samochodowy się załamał i produkcję automobili przerwano.

W 1923 roku do Graz przybył włoski inżynier Giovanni Marcellino, który dla Pucha zaprojektował nowy model silnika dwutłokowego z połączonymi cylindrami, z pojedynczym rozwidlonym korbowodem. W roku 1931 samochód Pucha z takim silnikiem wygrał niemiecką edycję wyścigu Grand Prix (w następnych latach lepiej radził sobie model DKW).

W 1928 roku dosżło do fuzji z Austro-Daimlerem, a w roku 1934 roku – ze Steyr AG. W obliczu nadchodzącej wojny Steyr-Daimler-Puch, jak wszystkie firmy tego typu, stał się częścią przemysłu zbrojeniowego. Moc produkcyjna zakładów okazała się za mała, otwarto więc drugą fabrykę w Thondorf, Graz. W trzech starszych halach robiono w tym czasie luksusowe samochody na rynek amerykański.

Powyżej: Puch 500 VL z wózkiem bocznym Felber z roku 1937

II wojna światowa

Steyr-Daimler-Puch zalicza się do firm, które w czasie wojny korzystały z pracy niewolniczej więźniów obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen. Więźniowe z tego obozu pracowali dla 45 firm zajmujących się produkcją na potrzeby armii. Również Puch miał swój oddział w Gusen w roku 1943.

Lata powojenne

W pierwszych latach po wojnie – od 1945 do 1947 – zakłady zostały zarekwirowane i pracowały dla armii brytyjskiej, która wykorzystywała je jako warsztat remontowy. W roku 1949 podpisano porozumienie z Fiatem z Turynu i rozpoczęto produkcję części samochodowych.

W roku 1952 powstał pierwszy skuter firmy Puch, a legendarny samochód Puch 500 (zdjęcie obok) pojawił się na rynku w roku 1957. Produkowano też rowery na eksport do USA, gdzie były sprzedawane jako marki Allstate i Sears. Zakład zamknięto w roku 1987 po wykupieniu firmy przez włoski koncern Piaggio.